Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, zgładzone już co do winy. Dostępuje go chrześcijanin odpowiednio usposobiony i pod pewnymi, określonymi warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupienia rozdaje i prawomocnie przydziela zadośćuczynienie ze skarbca zasług Chrystusa i świętych. Odpust jest cząstkowy albo zupełny zależnie od tego, czy od kary doczesnej należnej za grzechy uwalnia w części czy w całości (Katechizm Kościoła Katolickiego 1471)

Dlaczego Bóg, który w sakramencie pokuty odpuszcza mi grzechy, jeszcze zachęca mnie do tego, żeby korzystać z odpustów? Czy nie wystarczy, że odpuścił mi już grzech?

Żeby dobrze zrozumieć naukę dotyczącą odpustów, musimy zauważyć, że każdy grzech ma podwójny skutek. Po pierwsze zrywa komunię człowieka z Bogiem i zamyka nam dostęp do życia wiecznego (jest to kara wieczna za grzech). Oprócz tego każdy grzech również powoduje nieuporządkowane przywiązanie do stworzeń, które wymaga oczyszczenia, albo na ziemi, albo w czyśćcu (to jest kara doczesna) (zob. KKK 1472).

Moglibyśmy zatem powiedzieć, że każdy zły czyn, grzech przez nas popełniony potrzebuje nie tylko przebaczenia Boga i człowieka, wobec którego zawiniliśmy, ale również wymaga poniesienia konsekwencji, które grzech za sobą niesie. (Bardzo mocno upraszczając: jeśli Jaś zbije szybę sąsiadce, to mimo, że dobra sąsiadka mu wybaczy, to zapewne będzie musiał ponieść jakąś karę za swój czyn).

Nasza kara doczesna, czy to przeżywana już na ziemi, czy w czyśćcu powinna więc być postrzegana przez nas jako łaska od Boga, że pozwala nam się zupełnie oczyścić i, jak pisał św. Paweł, przyoblec się w nowego człowieka, zanim staniemy w niebie w obliczu kochającego Boga. Tę naszą karę doczesną możemy również zmniejszać, bądź całkiem anulować poprzez naszą jałmużnę, dzieła miłosierdzia oraz właśnie przez odpusty.

„Ty jesteś Piotr czyli Skała, i na tej skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie” (Mt 16, 18n). Te słowa wypowiedziane bezpośrednio do Piotra, ale również do każdego Jego następcy, a więc Papieża, nadają mu moc odpuszczania grzechów. Bóg bowiem nie chce pozostawić człowieka w potępieniu. Nie chce również, by człowiek cierpiał, choć sprawiedliwie, za swoje grzechy.

Dlatego też Kościół ogłasza istniejące możliwości uzyskiwania odpustów. Może to czynić dla jakiejś konkretnej wspólnoty (np. zakon, parafia, diecezja) lub dla całego Kościoła powszechnego. Może to czynić na jakiś określony czas (np. na czas trwania Roku Kapłańskiego 2009/2010) lub na cały czas (np. odpust parafialny w dniu patronalnego święta można uzyskać co rok).

Wraz z udzieleniem odpustu Stolica Apostolska określa zawsze warunki jego uzyskania. Każdy bowiem chrześcijanin przez ich spełnienie okazuje własny trud i chęć otrzymana tej łaski Bożej. Wśród tych warunków może być konkretna modlitwa w dany dzień, nawiedzenie miejsca świętego lub konkretnej świątyni, konkretny uczynek miłosierdzia. Często jednak słyszymy, że odpust można uzyskać pod zwykłymi warunkami. Co wtedy należy wykonać:

1.  wierny musi być w stanie łaski uświęcającej (Komunia św.);

2. wzbudzić w sobie wewnętrzną postawę całkowitego oderwania od grzechu, także powszedniego;

3. pomodlić się zgodnie z intencjami Ojca Świętego („Ojcze nasz”, „Zdrowaś” i jedna dowolna modlitwa). Odpust zupełny, darujący wszelkie kary doczesna, można uzyskać jedynie raz dziennie.

W przypadku niewypełnienia któregokolwiek z powyższych warunków zyskać można odpust cząstkowy, darujący nam część kar doczesnych.

Odpust można uzyskać za siebie lub za osobę zmarłą. Nie można go uzyskać za inną osobę żyjącą, gdyż ona sama ma szansę jeszcze zatroszczyć się o swoje zbawienie.

Każdego dnia można taki odpust uzyskać, wypełniając pobożnie różne praktyki naszej wiary. Zachęcam do zapoznania się z takimi możliwościami na stronie: www.opoka.org.pl/slownik/odpust.html